Łożyska – rodzaje i zastosowanie
- Łożyska kulkowe
- Łożyska baryłkowe
- Łożyska igiełkowe
- Łożyska przegubowe
- Łożyska stożkowe
- Zespoły łożyskowe
Łożyska należą do najistotniejszych elementów maszyn przemysłowych. Pozwalają na ruch obrotowy poszczególnych elementów, a także przeniesienie obciążenia, jednocześnie minimalizując tarcie. By możliwe było dopasowanie ich do specyfiki danego połączenia, konieczne jest zastosowanie odpowiedniego rodzaju łożyska. Poniżej omawiamy te najważniejsze.
Łożyska kulkowe
To najszerzej rozpowszechniony rodzaj łożysk tocznych. Poza maszynami przemysłowymi lub rolniczymi, łożyska kulkowe występują również w samochodach, rowerach, sprzęcie sportowym i innych konstrukcjach. Nieskomplikowana konstrukcja sprawia, że mogą być używane do przenoszenia obciążeń zarówno wzdłużnych, jak i poprzecznych. W zależności od budowy konkretnego modelu oraz zastosowania, wyróżniamy między innymi łożyska kulkowe zwykłe, wzdłużne, wahliwe, skośne lub skośne. Jeśli chodzi o liczbę rzędów, wspomnieć należy przede wszystkim o łożyskach jedno- oraz dwurzędowych.
Łożyska baryłkowe
W łożyskach tego typu w roli elementów tocznych kulki są zastąpione baryłkami – bryłami przypominające walce, ale o sferycznej powierzchni bocznej. Ważną cechą ich konstrukcji jest ponadto budowa pierścieni – zewnętrzny ma kulistą bieżnię, zaś wewnętrzny wraz z baryłkami jest nieco odchylony. Większość modeli posiada dwa rzędy elementów tocznych. Taka budowa pozwala na przenoszenie dużych obciążeń oraz zwiększa odporność łożysk na niewspółosiowe ruchy wału lub odchylenia od jego pierwotnego położenia. Jedną z korzyści z ich stosowania jest też cicha praca oraz wolniejsze nagrzewanie. W poszczególnych zastosowaniach wyróżnia się łożyska baryłkowe wzdłużne i poprzeczne.
Łożyska igiełkowe
Ten rodzaj łożysk wyróżnia się specyficzną budową elementów tocznych. Są nimi stosunkowo długie i cienkie (o średnicy nieprzekraczającej zwykle 5 mm), które z uwagi na kształt nazywane są „igiełkami”. Elementy umieszczone są między dwoma pierścieniami o niewielkiej grubości. Taka konstrukcja oraz fakt, że wszystkie części poddane są hartowaniu, sprawiają, że łożyska igiełkowe zdolne są do przenoszenia sporych obciążeń. Ich głównym zastosowaniem są stosunkowo nieduże, ale pracujące z dużymi prędkościami urządzenia. Najważniejsze rodzaje takich łożysk to: przelotowe, nieprzelotowe, nastawne, cienkościenne i wzdłużne.
Łożyska przegubowe
Na tle łożysk tocznych, przegubowe wyróżniają się przede wszystkim brakiem ruchomych elementów tocznych – np. kulek, baryłek czy igiełek (łożysko ślizgowe). Ich budowa zakłada użycie dwóch elementów z kulistą, spasowaną powierzchnią, między którymi występuje ruch ślizgowy. Bardzo ważne jest odpowiednie wykończenie powierzchni obu przegubów – tak, by nawet przy braku środka smarnego nie dochodziło do ich wytarcia. W tym celu stosuje się dokładną obróbkę oraz fosforanowanie bieżni zewnętrznych pierścieni. Łożyska przegubowe mają szerokie zastosowanie – od maszyn przemysłowych, przez sprzęt medyczny, kończąc na instrumentach muzycznych. Możemy wyróżnić między innymi ich następujące rodzaje: skośne, promieniowe i wzdłużne.
Łożyska stożkowe
W tym rodzaju łożysk stożki występują zarówno jako elementy toczne, jak i bieżnia, a poszczególne części dają się z łatwością oddzielić (łożysko dzielone). Efektem tego rozwiązania jest możliwość przeniesienia obciążeń osiowych i promieniowych o takiej samej wartości. Są one stosowane w konstrukcjach, w których znaczenie ma cicha praca, małe nagrzewanie oraz niskie tarcie. Dzięki dużej wytrzymałości na obciążenia są stosowane np. w przekładniach przemysłowych.
Zespoły łożyskowe
Składają się z łożyska oraz (zazwyczaj żeliwnej) oprawy, które razem tworzą szczelną i niezawodną konstrukcję. Są stosowane przede wszystkim tam, gdzie konieczne jest zapewnienie najwyższego stopnia ochrony przed zabrudzeniami – np. przy obróbce drewna, w produkcji materiałów budowlanych lub w branży spożywczej. W naszej ofercie dostępne są różne rodzaje zespołów łożyskowych – UCP, UCF, UCFC, UCFL, UCPA, UCT oraz UCFB.
