Tekst do uzupełnienia
  • Strona główna
  • Oferta
  • Aktualności
  • Katalogi
  • O Firmie
  • Kontakt
  • SKLEP
  • Strona główna
  • Oferta
  • Aktualności
  • Katalogi
  • O Firmie
  • Kontakt
  • SKLEP

Strona główna » Aktualności » Co to jest pasowanie części maszyn?

Co to jest pasowanie części maszyn?

27/10/2021
pasowanie części maszyn atlantis części do maszyn przemysłowych
  • Pasowanie elementów maszyn. Na czym polega?
  • Gdzie pasowanie elementów maszyn ma największe znaczenie?
  • Pasowanie części maszyn – luźne, ciasne i mieszane
  • Pasowanie części maszyn. Sposób zapisu w dokumentacji
  • Zasady pasowania części maszyn: luźnego wałka i luźnego otworu

Pasowanie części maszyn należy do kluczowych kategorii maszynoznawstwa. Co trzeba o nim wiedzieć? Jakie jego rodzaje wyróżniamy? Jak pasowanie wygląda w zapisie technicznym? Na te pytania odpowiadamy w nowym wpisie.

Pasowanie elementów maszyn. Na czym polega?

Na czym polega pasowanie elementów maszyn?

Pasowanie poszczególnych elementów to jedno z kluczowych zagadnień w projektowaniu i produkcji maszyn. Jest to czynność polegająca na połączeniu dwóch części, z których jedna obejmuje drugą. Określenie dotyczy również zespołu elementów, których poszczególne nazwy to:

– otwór: jest to element zewnętrzny (np. cylinder, gniazdo łożyska, koła zębate (katalog naszych produktów możecie przejrzeć klikając w link) lub rowek wpustowy);
– wałek: element wewnętrzny (np. tłok, łożysko, wał lub wpust).

Części pasowania zazwyczaj w przekroju są okrągłe, przybierając kształt walca i otworu bądź stożka i otworu stożkowego. Obie mają ten sam wymiar nominalny, ale różnią się odchyłką, czyli zakresem tolerancji wymiaru.

Gdzie pasowanie elementów maszyn ma największe znaczenie?

Elementy pasowania tworzą zespół części współpracujących ze sobą i przenoszących obciążenia. Spotyka się w niezliczonej liczbie maszyn i urządzeń. Przykładowe zastosowania pasowanych części maszyn to:

  • połączenie kół zębatych z wałami;
  • wieńce kół;
  • dźwignie i korby na wałach;
  • tuleje umieszczone na wałach;
  • sprzęgła;
  • łożyska;
  • koła łańcuchowe i pasowe;
  • sworznie łączące;
  • kołki i pierścienie ustalające.

Pasowanie części maszyn – luźne, ciasne i mieszane

W teorii liczba sposobów pasowania części maszyn jest niemal nieograniczona, co wynika z faktu, że można łączyć ze sobą dowolne wałki i otwory. Ze względu na funkcjonalność, w praktycznych zastosowaniach używa się jedynie kilku kombinacji. Wyróżniamy trzy podstawowe typy pasowania elementów:

  • luźne (Lmin > 0 i Lmax > 0): zakłada występowanie luzu na połączeniu wałka i otworu. O pasowaniu luźnym mówimy, jeśli dolny wymiar graniczny (Lmin) otworu jest równy lub większy niż górny wymiar graniczny wałka (Lmax).
  • mieszane (Lmin < 0, Lmax > 0): zakłada zarówno wystąpienie luzu, jak luzu ujemnego (wcisku). W tego typu mocowaniach kluczowym parametrem jest wcisk maksymalny, definiowany jako różnica między dolnym wymiarem granicznym otworu, a górnym wymiarem granicznym wałka.
  • ciasne (Lmin < 0 i Lmax < 0): zakłada wystąpienie luzu ujemnego (wcisku) – wałek i otwór po zamontowaniu są względem siebie nieruchome, dzięki czemu połączenie pozwala na przenoszenie obciążeń. Pasowanie ciasne wymaga, by górny wymiar graniczny otworu jest równy lub mniejszy niż graniczny dolny wymiar wałka.

Ważnym zagadnieniem przy obróbce skrawaniem w procesie produkcji maszyn jest zachowanie odpowiedniej klasy dokładności. Tym terminem określa się różnicę między dopuszczalnym wymiarem maksymalnym a minimalnym. Według normy PN-EN 20286-2 wyróżnia się 18 klas dokładności w zakresie IT1 ÷ IT18, natomiast standard ISO-286-1 dopuszcza również stosowanie klas IT0, IT01. Każdą z nich można zaklasyfikować do jednej z trzech grup:

  • IT0, IT01, IT1 ÷ IT5: klasy o największej dokładności, stosowane przy produkcji narzędzi pomiarowych lub urządzeń, w których precyzja działania ma szczególne znaczenie;
  • IT5 ÷ IT11: klasy o średniej dokładności, wykorzystywane między innymi w produkcji części maszyn;
  • IT12 ÷ IT16: klasy o małej dokładności, zawierające wymiary nietolerowane.

Pasowanie części maszyn. Sposób zapisu w dokumentacji

W dokumentacji technicznej pasowanie części maszyn określa się jako stosunek odchyłki podstawowej i tolerancji wykonaniu otworu do odchyłki podstawowej i tolerancji wykonania wałka. Zapis może przybrać na przykład następującą formę:

H9/d9

Gdzie poszczególne znaki oznaczają:

  • H: odchyłkę podstawową otworu;
  • 9: klasę dokładności wykonania otworu;
  • d: odchyłkę podstawową wałka;
  • 9: klasę dokładności wykonania wałka.

Jeśli chodzi o wspomniany podział na pasowania luźne, mieszane i ciasne, najczęściej używane kombinacje to:

  • pasowania luźne: H5/g6, H6/f6, H7/e8, H8/d9, H9/d9, H10/d10, H11/d11, H12/b12, H5/h4, H6/g5, H7/f8, H8/e8, H9/f8, H10/h9, H11/h11 oraz H12/h12;
  • pasowania mieszane: H5/k4, H6/k5, H7/k6, H8/k7, H5/m4, H6/m5, H7/n6 oraz H8/m7;
  • pasowania ciasne: H6/p5, H7/p6, H8/s7, H6/s5, H7/r6 oraz H8/u8.

Zasady pasowania części maszyn: luźnego wałka i luźnego otworu

Kolejne ważne zagadnienie to zasady pasowania części maszyn. Tutaj należy wspomnieć o:

  • zasadzie stałego wałka: zakłada, że dokładność wykonania wałka ma większe znaczenie i to w oparciu o nią dopasowuje się dokładność otworu.
  • zasadzie stałego otworu: jest odwrotnością zasady stałego wałka – w tym przypadku dokładność wałka dopasowuje się w stosunku do dokładności otworu.

W obu sytuacjach dokładność toleruje się w głąb materiału elementu, co oznacza, że w zasadzie stałego wałka odchyłka górna wynosi 0, zaś w zasadzie stałego otworu tę wartość przyjmuje odchyłka dolna.

Zazwyczaj stosowana jest zasada stałego otworu. Wynika to z faktu, że wymaga ona dokonania pomiaru na wałku, co jest znacznie łatwiejsze niż w przypadku otworu. W drugiej sytuacji często konieczne jest użycie rozwiertaka o dokładności wyższej niż H7, a takie narzędzia są dość trudno dostępne. Zasadę stałego wałka stosuje się dla połączeń, w których wiele elementów jest osadzanych na wałku, który na danym odcinku ma taką samą średnicę – na przykład w skrzyniach biegów lub rowerowych piastach planetarnych. Pozwala to na zoptymalizowanie kosztów i procesu technologicznego.

Masz pytania? Jesteś zainteresowany zakupem części do maszyn?

| Skontaktuj się z nami!

Uzupełnić tekst

ATLANTIS POWER TRANSMISSION
SP. Z O.O.

ul. Bartka Lasoty 13
47-400 Racibórz
NIP: 639-202-42-62

Tel. +48 32 417 02 68
Tel. +48 508 288 387

Biuro czynne: pon-pt 8:00 – 16:00
e-mail:

Reklamacje / zwroty

Polityka prywatności Wykonanie: Wertui sp. z o.o.
Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies.
Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT